Dân tộc Sán Chỉ hiện còn giữ được những nét sinh hoạt văn hóa tinh thần đặc sắc, trong đó, nghi lễ cấp sắc cho người con trai đến tuổi trưởng thành là nghi lễ không thể thiếu đối với người đàn ông Sán Chỉ.
Theo thầy tào Hoàng Văn Lập, xóm Khuổi Tặc, xã Hưng Đạo (Bảo Lạc), lễ cấp sắc là nghi lễ có từ lâu đời dành cho người con trai Sán Chỉ mới lớn với mục đích công nhận sự trưởng thành, có tên âm khi về với ông bà tổ tiên. Trong lễ cấp sắc, người thụ lễ được các thầy truyền cho những điều cần thiết để trở thành một người đàn ông có đầy đủ đức, trí, dũng thực thụ, đảm đương những công việc của gia đình và dòng tộc. Sau này nếu học tập và đạt được trình độ nhất định, được mọi người tín nhiệm có thể hành nghề thầy cúng, tham gia vào công việc của cộng đồng.
Lễ cấp sắc được tổ chức ở quy mô nào tùy thuộc vào điều kiện kinh tế gia đình của người thụ lễ, độ tuổi để làm lễ cấp sắc cho người con trai Sán Chỉ thường từ 12 - 18 tuổi. Trong thời gian tiến hành lễ cấp sắc, các thầy, gia chủ và những người tham dự sẽ phải kiêng kỵ một số điều kiện nhất định như: phải ăn chay, không được sát sinh, không ăn mỡ động vật. Riêng người được cấp sắc phải cách ly ở riêng trên gác một mình, khi nào thầy mo, thầy tào cho ăn mới được ăn, cho xuống làm lễ mới được xuống.
Chọn được ngày lành tháng tốt, gia đình anh Hoàng Văn Cao, xóm Nà Chào, xã Hưng Đạo (Bảo Lạc) mời thầy cúng và anh em họ hàng về làm lễ trưởng thành cho con trai. Lễ cấp sắc diễn ra trong 3 ngày, tham gia làm lễ có 5 thầy, gồm cả thầy mo và thầy tào.
Lễ cấp sắc được tiến hành liên tục cả ngày và đêm, qua nhiều nghi thức lớn nhỏ khác nhau như: Lễ dựng đàn Ngũ Đài, Đàn thờ trong nhà, lễ cúng Đàn Thìn Đành, lễ lên thăm Thiên Đình, lễ xin Thánh lấy pháp lực, lễ Giáng Sinh, dâng lễ vật cho tổ sư, lễ khao làng...
Lễ cấp sắc mang nhiều giá trị văn hóa nghệ thuật đặc sắc, thể hiện qua các điệu múa trong các nghi lễ, các bài văn khấn, những họa tiết mang tính thẩm mỹ cao trên trang phục, những hình cắt giấy, bộ tranh thờ của người Sán Chỉ...
Lễ cấp sắc chứa đựng nhiều quan niệm giáo dục to lớn, triết lý về nhân sinh quan nhằm hướng con cháu tới chân thiện mỹ, đây là một nét độc đáo riêng trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người Sán Chỉ cần được lưu giữ, bảo tồn và phát huy trong kho tàng văn hóa các dân tộc.
Nguồn: baocaobang.vn