Người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số luôn là tấm gương về đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, có vai trò quan trọng trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, có ảnh hưởng sâu rộng trong cộng đồng dân cư và đóng vai trò là cầu nối truyền tải tâm tư, nguyện vọng của đồng bào các dân tộc đến với cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp. Vì vậy trong những năm qua, việc phát huy vai trò của người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số luôn được Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân nhân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Cao Bằng quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện tốt công tác vận động, nâng cao vai trò của người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc thiểu số, góp phần tạo dựng lòng tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng, Nhà nước.

Từ năm 2018 đến nay, căn cứ các quy định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng đã ban hành các văn bản về hướng dẫn việc thực hiện chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh để từ đó các địa phương trong tỉnh triển khai thực hiện việc lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đảm bảo đúng quy định của Pháp luật và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Kết quả, từ năm 2018 - 2024, tỉnh đã phê duyệt được 8329 lượt người có uy tín. Riêng năm 2024, thực hiện phân cấp thẩm quyền phê duyệt danh sách người có uy tín theo quy định của Quyết định số 28/2023/QĐ-TTg, ngày 23/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg, ngày 06 tháng 3 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, Uỷ ban nhân dân các huyện/thành phố đã phê duyệt được 1.461 người có uy tín (tương ứng với 1.461 đơn vị xóm/tổ dân phố trên địa bàn tỉnh), trong đó có 673 người là dân tộc Tày; 440 người là dân tộc Nùng; 125 người là dân tộc Mông; 157 người là dân tộc Dao và 67 người dân tộc khác (Kinh, Ngái, Lô Lô, Sán Chỉ…). Việc lựa chọn người có uy tín đủ về số lượng đại diện cho các đơn vị xóm/ tổ dân phố, lựa chọn theo cơ cấu dân tộc đại diện từng xóm đông đồng bào dân tộc thiểu số điều này góp phần tích cực tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Bản thân người có uy tín luôn là tấm gương vận động người thân trong gia đình, dòng họ chấp hành chính sách pháp luật của Nhà nước, góp phần thực hiện tốt các mô hình phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, tham gia đóng góp ý kiến vào việc xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Đồng thời nắm tình hình dư luận xã hội, đời sống sản xuất, tâm tư, nguyện vọng của đồng bào các dân tộc và phản ánh kịp thời với cấp ủy, chính quyền địa phương và tham gia, đề xuất các giải pháp để giải quyết hiệu quả. Ngoài ra người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số còn tham gia các hoạt động giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc mình; xoá bỏ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục truyền thống của nhân dân địa phương; vận động nhân dân trong không theo các tà đạo, đạo lạ hoạt động trái phép trên địa bàn ở các xã vùng sâu vùng xa như góp phần xóa bỏ tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Mình trong đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn tỉnh. Tích cực tham gia hoà giải, giải quyết các mâu thuẫn tại cơ sở; tham gia Cuộc vận động “ toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; tham gia phòng, chống các hoạt động diễn biến hoà bình, chống phá Đảng, Nhà nước ta, không tham gia các hoạt động gây bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch; bảo vệ an ninh, trật tự xã hội. Qua đó từng bước đời sống, nhận thức của đồng bào được nâng lên, phát triển kinh tế đúng hướng, xóa đói, giảm nghèo, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm ổn định và giữ vững. Bà con tin tưởng vào sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng và chính quyền ở địa phương.

Đồng chí Nguyễn Hồng Vân, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh trao quà cho người có uy tín tiêu biểu xã Bảo Toàn, huyện Bảo Lạc nhân dịp chuẩn bị  đón Tết Ất Tỵ năm 2025.

Trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ và thông tin đem lại nhiều cơ hội phát triển cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và người có uy tín nói riêng trong hoạt động giao lưu kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội... giữa các vùng, miền nhưng đồng thời, cũng đặt ra nhiều thách thức, tác động chi phối đến tư tưởng, tình cảm, tâm lý dân tộc,... ảnh hưởng đến sự ổn định, phát triển của vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, người có uy tín nói riêng. Nguyên nhân, do người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế về công nghệ thông tin, về nhận thức số, trình độ dân trí địa phương và bản thân người có uy tín còn thấp, đường xá đi lại còn gặp nhiều khó khăn, thông tin thời sự không được cập nhật thường xuyên do các xóm vùng cao chưa có điện sinh hoạt, chưa có sóng điện thoại.

Trong thời gian tới, để tiếp tục phát huy tốt vai trò của đội ngũ người có uy tín trên địa bàn tỉnh, khắc phục những hạn chế nêu trên cần có được đội ngũ người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đảm bảo chất lượng và thực hiện có hiệu quả chính sách đối với người có uy tín, do đó cần:

Thứ nhất, cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Để phát huy vai trò của người có uy tín, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cần quán triệt sâu sắc, toàn diện quan điểm của Đảng về vị trí, vai trò và công tác vận động, phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân, tạo sự đồng thuận trong nhận thức của cả hệ thống chính trị về vị trí, vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trên cơ sở thống nhất nhận thức để thống nhất trong phối hợp thực hiện hiệu quả công tác vận động, phát huy vai trò của người có uy tín phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, trật tự ở địa phương.

Thứ hai, công tác vận động, phát huy vai trò của người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số phải đặt dưới sự chỉ đạo thống nhất của cấp ủy, chính quyền các cấp, có sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành chức năng, trong đó cơ quan công an, dân tộc, dân vận, mặt trận làm nòng cốt.

Người có uy tín trong dân tộc thiểu số thuộc nhiều thành phần xã hội khác nhau, có người là già làng, trưởng bản, có người là cán bộ, trí thức; nhiều người có chức sắc trong lĩnh vực tôn giáo, tín ngưỡng... do đó mỗi người có thế mạnh riêng trong vận động quần chúng dân tộc thiểu số, trong phát triển kinh tế - xã hội, trong xóa đói, giảm nghèo, trong cảm hóa, giáo dục phần tử xấu, tiêu cực, chậm tiến trong xã hội... Do vậy, mỗi vùng, mỗi dân tộc và tùy theo yêu cầu cụ thể, các cấp, các ngành cần sử dụng linh hoạt các hình thức vận động, phát huy vai trò của người có uy tín trên các lĩnh vực của đời sống xã hội gắn với thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phương. Lựa chọn người có uy tín theo quy định của Thủ tướng Chính phủ và phù hợp với tình hình thực tế, tránh người có uy tín sau khi được bầu lại mất uy tín, vi phạm pháp luật,... hoặc người có uy tín sức khỏe yếu phải thay thế, bổ sung;

Thứ ba, lan tỏa từ những tấm gương người có uy tín. Sự đóng góp của những người có uy tín trong công tác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và tập hợp quần chúng, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc thể hiện thông qua các hoạt động như tuyên truyền, giải thích, vận động đồng bào nâng cao cảnh giác, không nghe lời kẻ xấu; tích cực tham gia giải quyết những vụ việc phức tạp phát sinh từ cơ sở, hòa giải mâu thuẫn trong nhân dân… vận động đồng bào các dân tộc tham gia Cuộc vận động “ toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, Phong trào "Đền ơn đáp nghĩa", Phong trào "Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát "... phát huy truyền thống đại đoàn kết dân tộc, tương thân, tương ái giúp đỡ nhau cùng phát triển, xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư. Do đó chúng ta cần lan tỏa những tấm gương tốt đẹp của người có uy tin trong đồng bào dân tộc thiểu số như một nguồn động viên, khích lệ để từ đó Người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số sẽ phát huy vai trò trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Như vậy, có thể khẳng định, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số là lực lượng quần chúng đặc biệt, có vị trí, vai trò quan trọng, ảnh hưởng quyết định đến nhiều hoạt động trong đời sống xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số. Sự đóng góp tích cực của người có uy tín trong cộng đồng dân cư có vai trò hết sức quan trọng đối với việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, bảo vệ và giữ gìn trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong giai đoạn hiện nay tại tỉnh Cao Bằng./.

 ThS. Đinh Thị Thúy Hường, Trường Chính trị Hoàng Đình Giong