Thực hiện Kế hoạch số 60/KH-MTTQ-BTT ngày 15/4/2025 về giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về công tác thu hồi, đền bù, hỗ trợ, tái định cư Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (tỉnh Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), từ ngày 09 – 13/5/2025, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã thành lập Đoàn giám sát (do đồng chí Dương Thủy Tiên – Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh làm Trưởng đoàn; tham gia Đoàn giám sát có đại diện các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh, Ban Pháp chế HĐND tỉnh, Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Hội đồng tư vấn về Dân chủ - Pháp luật) trực tiếp công tác thu hồi, đền bù, hỗ trợ, tái định cư Dự án tại các huyện Quảng Hòa, Thạch An.

Trong nội dung chương trình làm việc, Đoàn giám sát đã tổ chức khảo sát, nắm tình hình một số hộ gia đình thuộc diện thu hồi đất thực hiện Dự án tại các xã Hạnh Phúc huyện Quảng Hòa, xã Đức Xuân huyện Thạch An; tiến độ đầu tư xây dựng khu bố trí tái định cư tập trung và làm việc với UBND các huyện và các phòng ban chuyên môn liên quan.

Đoàn giám sát làm việc tại UBND huyện Thạch An và huyện Quảng Hòa.

Qua khảo sát nắm tình hình thực tế, nghe báo cáo của đơn vị được giám sát và thông tin, trao đổi giữa các bên liên quan, Đoàn giám sát cơ bản đồng tình, ghi nhận, đánh giá cao kết quả đạt được của các địa phương, nổi bật là công tác tuyên truyền, vận động 100% các hộ dân thuộc diện thu hồi đất đồng tình, ủng hộ chủ trương, đến nay đã cơ bản thực hiện di dời, bàn giao mặt bằng cho các đơn vị thi công thực hiện Dự án; lập, phê duyệt phương án, thực hiện chi trả đúng, đủ, kịp thời các chế độ, chính sách đền bù, hỗ trợ, tái định cư đối với các hộ dân bị ảnh hưởng trong công tác giải phóng mặt bằng triển khai thực hiện Dự án.

Theo báo cáo của các địa phương, tuyến cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh (giai đoạn 1) qua địa phận huyện Quảng Hòa có chiều dài 19,8 km, diện tích sử dụng theo hồ sơ thu hồi đất đến thời điểm báo cáo là 178,7 ha, tác động ảnh hưởng đến 710 hộ (trong đó 85 hộ phải thực hiện di dời nhà ở), 110 ngôi mộ phải di dời. Đến thời điểm hiện tại đã thu hồi, bàn giao diện tích 176,0/178,7 ha cho đơn vị thi công; đã thực hiện bồi thường đất đai, tài sản, hoa màu, kiến trúc cho 710/710 hộ gia đình, cá nhân. Đối với huyện Thạch An, chiều dài tuyến tuyến cao tốc qua địa phận huyện khoảng 21,63km; diện giải phóng mặt bằng trên 196 ha, tác động ảnh hưởng đến trên 1000 hộ gia đình (trong đó có 111 hộ gia đình, cá nhân phải di chuyển nhà ở), 291 ngôi mộ, 04 miếu thổ công phải di dời. Đến thời điểm hiện tại đã thu hồi, bàn giao 195,4 ha cho đơn vị thi công; đã thực hiện bồi thường đất đai, tài sản, hoa màu, kiến trúc với tổng số tiền trên 249 tỷ đồng, bố trí tái định cư tập trung 51 hộ, hỗ trợ định cư phân tán 60 hộ.

Đoàn giám sát khảo sát thực tế tại hộ gia đình bị ảnh hưởng Dự án.

Cùng với việc thực hiện các chế độ, chính sách trong công tác thu hồi, đền bù, hỗ trợ, tái định cư của Dự án, các địa phương cũng đã quan tâm rà soát, lập danh sách đề nghị hỗ trợ kinh phí từ nguồn xã hội hóa cho các hộ dân phải thực hiện tháo dỡ, di dời nhà ở theo Hướng dẫn số 113/HD-MTTQ-BTT ngày 16/7/2024 của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, góp phần hỗ trợ, chia sẻ, động viên các hộ gia đình sớm ổn định cuộc sống, trong đó huyện Thạch An đã thực hiện hộ trợ 22 hộ nghèo, hộ cận nghèo, 05 hộ gia đình chính sách, 73 hộ khác (mức hỗ trợ 40 triệu đồng/hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách; 20 triệu đồng/hộ thuộc hộ khác) với tổng số tiền 2,54 tỷ đồng.  

Bên cạnh những kết quả đạt được, thực tế tại các địa phương vẫn còn một số trường hợp người dân còn băn khoăn, lo lắng, kiến nghị, phản ánh về các thủ tục, hồ sơ liên quan đến việc chuyển đổi mục đích sử đất, chuyển nguồn điện, nước sinh hoạt ở nơi tái định cư phân tán; việc chỉnh lý diện tích đất sau khi thu hồi; việc xác định kết cấu công trình trên đất để áp giá bồi thường; thời điểm áp dụng các chính sách, pháp luật về đất đai; trường hợp nhiều gia đình cùng sinh sống trên cùng một thửa đất, chưa tách khẩu khó khăn trong việc áp dụng các chính sách hỗ trợ; phương án hỗ trợ ổn định đời sống sản xuất, đào tạo chuyển đổi nghề tìm kiếm việc làm; phương án tái định cư tập trung/phân tán…

Trên cơ sở kết quả đạt được và một số khó khăn, vướng mắc thực tế tại các địa phương, Đoàn giám sát đã ghi nhận, tổng hợp để xây dựng báo cáo, kiến nghị sau giám sát gửi đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết đồng thời kiến nghị cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các tổ chức đoàn thể địa phương tiếp tục quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, động viên, hỗ trợ các hộ dân thuộc diện thu hồi đất thực hiện di dời, bàn giao mặt bằng cho các đơn vị thi công thực hiện Dự án; lập, phê duyệt phương án, thực hiện chi trả đúng, đủ, kịp thời các chế độ, chính sách đền bù, hỗ trợ, tái định cư đối với các hộ dân bị ảnh hưởng; kịp thời nắm bắt, phản ánh các khó khăn, vướng mắc nảy sinh đến các cấp có thẩm quyền kịp thời xem xét giải quyết đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người dân, qua đó góp phần quan trọng tạo tiếp tục tạo sự đồng thuận, ủng hộ, củng cố niềm tin của Nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi cho các các đơn vị thi công đảm bảo tiến độ triển khai thực hiện Dự án./.

Trịnh Quý Nam, Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật